NFOŚiGW: NFOŚiGW wspiera inwentaryzację wyrobisk i rekultywację terenów ze szkodami górniczymi

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przekaże prawie 1,3 mln zł dotacji ze środków krajowych na dwa projekty, które są kontynuacją oceny i zagospodarowania wyrobisk górniczych połączonych z powierzchnią, a także niwelowania szkód w postaci obniżenia terenu powstałych w wyniku eksploatacji kopalin w Brzeszczach na południu Polski. Będzie to m.in. wsparcie dla gmin w ich staraniach o efektywną gospodarkę przestrzenną i rekultywację terenów zdegradowanych, czyli poprawę jakości środowiska naturalnego na obszarze działań górniczych.

Beneficjentem pierwszej dotacji z NFOŚiGW, wynoszącej 934 800 zł, jest Wyższy Urząd Górniczy (WUG) w Katowicach. Przeprowadzi on projekt pn. Inwentaryzacja wyrobisk mających połączenie z powierzchnią, w rejonach zlikwidowanych kopalń rud metali kolorowych.

Umowę w tej sprawie w lipcu br. podpisali: Pełnomocnik, Dyrektor Departamentu Ochrony Ziemi NFOŚiGW Jarosław Roliński oraz Prezes Zarządu Wyższego Urzędu Górniczego w Katowicach Adam Mirek. Prace inwentaryzacyjne obejmą zlikwidowane górnicze wyrobiska powstałe po wydobyciu rudy cynku, ołowiu i żelaza na terenie województw śląskiego i małopolskiego. Podobne działania obejmą także województwo dolnośląskie, gdzie z kolei wydobywano rudy miedzi i uranu – z wyłączeniem już zinwentaryzowanych w latach 2015-2016 wyrobisk w rejonie Wałbrzycha i Nowej Rudy. W dokumentacji inwentaryzacyjnej ma znaleźć się analiza uwarunkowań co najmniej 1000 wyrobisk, choć według szacunków z 2017 r. ich liczba może wynieść nawet 1185. W wyniku przeprowadzonych prac ma powstać opracowanie naukowo-badawcze na temat szybów i zmian gruntowych oraz merytoryczna baza danych. Termin zakończenia projektu przewidziano na wrzesień 2020 r.

Inwentaryzacyjne działania tego typu są dofinansowywane przez NFOŚiGW od kilku lat. W latach 2011-2012 opracowano „Metodykę oceny zagrożeń ze strony wyrobisk górniczych mających połączenie z powierzchnią, usytuowanych na terenie zlikwidowanych podziemnych zakładów górniczych”, która posłużyła m.in. do zbadania Zagłębia Dąbrowskiego. Dotychczas wykonana dokumentacja została przekazana do WUG w Katowicach i jest także w posiadaniu NFOŚiGW.

Instytucje samorządowe z terenów, na których prowadzono badania zostały poinformowane o możliwości korzystania ze zgromadzonych danych. Informacje te mogą przydać się samorządowcom zarówno w działaniach na rzecz ochrony środowiska, jak i w zakresie niwelowania ewentualnych zagrożeń dla bezpieczeństwa publicznego wynikających z przemieszczeń i zmian terenowych. Dokumentacja może również pełnić ważną rolę w gminnych procesach prawidłowego planowania i gospodarki przestrzennej w miejscach, gdzie znajdują się wyrobiska. Dane te są także istotną wskazówką dla potencjalnych inwestorów prywatnych i publicznych, np. przy tworzeniu planów zabudowy. Podobny walor mają prace rekultywacyjne, czyli przywracanie zdegradowanym gruntom nowej wartości użytkowej. Dzięki dokumentacji inwentaryzacyjnej wyrobisk górniczych działania takie mogą być właściwie ukierunkowane i bezpiecznie przeprowadzone.

Właśnie na rekultywację zdegradowanych terenów pogórniczych NFOŚiGW przekazał drugą dotację w wysokości 348 815 zł Spółce Restrukturyzacji Kopalń S.A. (SRK S.A.) w Bytomiu. Umowa w tej kwestii została zawarta także w lipcu br. przez Pełnomocnika, Dyrektora Departamentu Ochrony Ziemi NFOŚiGW Jarosława Rolińskiego, a ze strony beneficjenta przez Wiceprezesa Zarządu SRK S.A. Jacka Szuścika i Wiceprezes Zarządu SRK S.A. Beatę Barszczowską. Spółka Restrukturyzacji Kopalń jako beneficjent przeprowadzi przedsięwzięcie pn. Rekultywacja poprzez regulację stosunków wodnych terenu w Brzeszczach przy ul. Św. Wojciecha 77. Będą to działania naprawcze w związku z wcześniejszą działalnością Kopalni Węgla Kamiennego Brzeszcze. Powstała szkoda górnicza w postaci obniżenia terenu powoduje podniesienie poziomu wód gruntowych i zawodnienie podczas okresowego zalewania wodami opadowymi. Rekultywacja ma istotne znaczenie wobec planowanej w tamtym rejonie inwestycji, która ma być umiejscowiona pomiędzy ul. Św. Wojciecha i nasypem kolejowym.

Prace naprawcze będą prowadzone bezpośrednio przy obniżeniu terenu po osiadaniach górniczych, które jest przyczyną powstania niecki bezodpływowej o powierzchni 2,30 ha. W konsekwencji ma nastąpić odwodnienie tego obszaru i zabezpieczenie nieruchomości przed zalewaniem wodami opadowymi. Powierzchnia gruntów poddana rekultywacji wyniesie 0,21 ha. Długość wykonanych rowów i rurociągów technologicznych sięgnie 114,93 m. Zostanie także zbudowana i uruchomiona przepompownia. Tzw. efektem ekologicznym będzie poprawienie stosunków wodnych na powierzchni 2,30 ha. Zostanie on osiągnięty pod koniec września 2019 r.

Dofinansowanie obu powyżej opisanych inicjatyw zostanie przekazane przez NFOŚiGW ze środków programu priorytetowego pn. Geologia i górnictwo, Część 2) Zmniejszenie uciążliwości wynikających z wydobycia kopalin, który wpisuje się w politykę ekologiczną kreowaną przez Ministerstwo Środowiska.