WFOŚiGW w Gdańsku: Z myślą o nietoperzach

W Zielonej Szkole w Schodnie wyremontowany został dach, naprawiono także kominy. Informacja jakich wiele, różne instytucje przeprowadzają przecież prace budowlane w swoich siedzibach. Ale ten remont był wyjątkowy! Pod dachem bowiem swoją kryjówkę znalazły nietoperze. Przedsięwzięcie dofinansowane zostało ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku.

Dach Zielonej Szkoły w Schodnie był już bardzo zniszczony. W budynku coraz częściej zaczęły pojawiać się zacieki, odpadał tynk i cegły. Brak remontu mógł doprowadzić do jeszcze większych strat materialnych w obiekcie. Przystąpiono zatem do prac budowalnych. Wymienione zostały dachówki, rynny, zmodernizowano kominy, wymieniono podłogi, pomalowana została elewacja szkoły. Zyskał budynek, zyskała przyroda. A konkretnie nietoperze. Od wielu lat zwierzęta te zamieszkują pod dachem Zielonej Szkoły. Przy okazji remontu dogodne warunki dla nietoperzy zostały odtworzone w nowym pokryciu dachowym. Prace były nadzorowane przez chiropterologów. „Przed przystąpieniem do remontu, po uzyskaniu zezwolenia Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gdańsku, dach budynku zabezpieczono folią. Uniemożliwiło to nietoperzom dostęp do kryjówek rozrodczych. Dzięki takiemu zabezpieczeniu można było wykonać prace remontowe dachu bez ryzyka, że pojawią się na nim nietoperze. Jednocześnie na ścianach budynku zawieszone zostały 4 skrzynki, spełniające rolę kryjówek zastępczych. Zostały one pozostawione również po zakończeniu prac. Skrzynki zainstalowane są w miejscach i na wysokości dogodnej dla nietoperzy. W nowym pokryciu dachowym zainstalowano specjalne dachówki z przelotkami, które pozwalają na przedostawanie się nietoperzy do nowych kryjówek” – wyjaśnia Lucyna Mollin – specjalista ds. edukacji.

Od 15 lat pracownicy szkoły współpracują z Akademickim Kołem Chiropterologicznym Polskiego Towarzystwa Ochrony Przyrody „Salamandra”. Chiropterolodzy regularnie monitorują budynek pod kątem występowania nietoperzy. Zaobserwowali obecność 120 karlików większych i 20 mroczków późnych. „Bardzo się cieszymy z takich sąsiadów. Mamy w budynku chronione gatunki zwierząt, które pełnią niezwykle istotną rolę w przyrodzie. Jako owadożercy przyczyniają się do utrzymania równowagi w ekosystemach. Skutecznie redukują też liczbę owadów zaliczanych do tzw. szkodników. Dzięki temu, że nietoperze znajdują u nas schronienie na czas rozrodu, mogą spokojnie urodzić i wychować swoje młode, co jest bardzo ważne dla zachowania populacji nietoperzy w dobrej kondycji” – mówi Lucyna Mollin. I dodaje „Z punktu prowadzonej w Zielonej Szkole działalności edukacyjnej nasze nietoperze są niezastąpione na zajęciach i warsztatach poświęconych tej grupie zwierząt. Od wiosny do jesieni możemy osobom korzystającym z naszych zajęć pokazać latające wieczorem nietoperze i dać dowód, że nietoperze i ludzie mogą żyć obok siebie nawet pod jednym dachem”.

Zielona Szkoła w Schodnie realizuje całoroczną działalność edukacyjną na terenie Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego. Edukatorzy prowadzą kilkudniowe warsztaty ekologiczne, konferencje i szkolenia oraz imprezy ekologiczne. Rocznie uczestniczy w nich około 5 000 dzieci i młodzieży z województwa pomorskiego.

Remont dachu i kominów dofinansowany został ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku, który udzielił dotacji w wysokości ponad 186 000 zł.

Nietoperze są jedną z najbardziej interesujących, a przy tym mało znanych grup ssaków. Poza ptakami są jedynymi współcześnie żyjącymi kręgowcami, które opanowały sztukę aktywnego lotu. Ich kończyny przednie przekształcone są w błoniaste skrzydła, tylne służą do poruszania się po ziemi oraz do zawieszania na spoczynek.

Są drugim, po gryzoniach, tak bogatym w gatunki rzędem ssaków. Na świecie opisano ich około 1 000. Występują niemal na całej kuli ziemskiej, najliczniej w tropikach. W Puszczy Amazońskiej żyje ponad 100 gatunków tych zwierząt.

W Polsce dotychczas stwierdzono 25 gatunków nietoperzy. Są niewielkie: najmniejszy karlik malutki mierzy 3-4 cm, a rozpiętość jego skrzydeł sięga 15 cm, największy – borowiec olbrzymi waży około 30 g, a rozpiętość jego skrzydeł dochodzi do 35-40 cm. Żyją od kilku do ponad 30 lat. Wszystkie nietoperze dziko występujące w Polsce podlegają ścisłej ochronie gatunkowej.

Europejskie nietoperze są owadożerne. W ciągu godziny nietoperz może złowić do 1 000 owadów wielkości komara.

Niezwykłą cechą tych ssaków jest zdolność do echolokacji. Nietoperze w czasie lotu emitują ultradźwięki, które jako echo wracają do ich uszu informując o otoczeniu. Naukowcy tę cechę odkryli dopiero 50 lat temu.

Nietoperze na ogół nie budują schronień. Wykorzystują najrozmaitsze kryjówki, zarówno naturalne (dziuple drzew, jaskinie), jak i zbudowane przez człowieka (strychy, piwnice, studnie, podziemia).

Źródła:

Krzysztof Kasprzyk, Jak pomagać nietoperzom? Charzykowy 2008

www.pnbt.com.pl

www.nietoperze.pl