WFOŚiGW w Gdańsku: Hałas. Jak mu przeciwdziałać?

Pędzące samochody czy przelatujący samolot. Ale nawet tykanie ściennego zegara. Na co dzień mamy do czynienia z hałasem. Większym lub mniejszym, ale towarzyszy nam on nieustannie. Pojawił się wraz z rozwojem cywilizacyjnym. I musieliśmy nauczyć się z nim żyć. Są jednak sytuacje, kiedy nie jest to możliwe. Sytuacje, w których hałas przeszkadza zbyt mocno ….

Właśnie zakończyły się prace nad programami ochrony środowiska przed hałasem dla dróg i linii kolejowych w województwie pomorskim. Zadanie dofinansowane zostało ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku.

Mapy akustyczne. To na ich podstawie tworzone są programy ochrony przed hałasem. Mapy akustyczne obejmują drogi, po których przejeżdżają ponad 3 miliony pojazdów rocznie oraz linie kolejowe o rocznym natężeniu ruchu powyżej 30 tysięcy pociągów.

Największy wpływ na powstawanie hałasu ma liczba pojazdów, szczególnie samochodów ciężkich, prędkość, z którą auta się poruszają oraz płynność ruchu. Ograniczenie natężenia ruchu o połowę może spowodować spadek hałasu o 3 dB. A regulując płynność i prędkość ruchu możliwe jest zmniejszenie oddziaływania hałasu o 2 – 4 dB. Osłony akustyczne (ekrany, wały ziemne) mogą spowodować obniżenie poziomu dźwięku nawet o kilkanaście decybeli.

Stan techniczny pojazdu to kolejna rzecz, która ma wpływ na powstawanie hałasu. Samochody w złym stanie technicznym powodują hałas o kilka decybeli wyższy.

Hałas negatywnie wpływa na zdrowie i samopoczucie ludzi. Powoduje nie tylko dyskomfort w codziennym funkcjonowaniu człowieka, może być również przyczyną chorób. Wywołuje stres, rozdrażnienie, stan chronicznego zmęczenia, zaburzenia snu, choroby układu krążenia, spadek koncentracji. Szczególnie niekorzystnie na organizm człowieka działa hałas w nocy.

Programy ochrony przed hałasem precyzują, jakie działania należy podjąć, aby temu zjawisku zapobiec. Co zatem można zrobić? Można wyeliminować ruch tranzytowy z obszarów o gęstej zabudowie, ograniczyć prędkość pojazdów, w centrach miast stworzyć strefy z zakazem wjazdu samochodów, wprowadzić inteligentne systemy transportowe. Warto zachęcać do korzystania z komunikacji miejskiej – tworzyć wydzielone pasy ruchu dla autobusów, a także system sterowania ruchem. Rozwijać sieć dróg rowerowych, budować funkcjonalne ciągi piesze. Ważny jest też stan techniczny jezdni. Zły stan nawierzchni bardzo wpływa na głośność poruszających się po nim aut.

Jednym z najczęściej stosowanych środków ochrony przed hałasem jest wykorzystywanie akustycznych ekranów. W niektórych przypadkach rozwiązanie to jest jednak mało skuteczne. W mieście, budynki mieszkalne często położone są bardzo blisko ulic i torów kolejowych. Nie ma możliwości odgrodzenia ich ekranem akustycznym.

Kolejnym pomysłem jest wprowadzenie zintegrowanego systemu zarządzania ruchem, czy koordynacja sygnalizacji świetlnej. Innymi słowy: mniejsza prędkość pojazdu i większa płynność ruchu na drodze – mniejszy hałas. Dlatego eksperci zalecają, aby montować fotoradary i urządzenia mające na celu uspokojenie ruchu.

Autorzy raportów zwracają uwagę, że nowe odcinki dróg powinny być budowane jak najdalej od budynków mieszkalnych. Z drugiej strony, nie należy zezwalać na budowanie obiektów mieszkalnych przy głośnych, ruchliwych ulicach, o bardzo dużym natężeniu ruchem. Warto też inwestować w nowe, dźwiękoszczelne okna w budynkach mieszkalnych.

Ciekawym pomysłem jest tworzenie naturalnych przesłon akustycznych. Role taką mogłyby pełnić zakłady usługowe. Znajdowałyby się bliżej ruchliwej ulicy czy torów kolejowych niż budynki mieszkalne i tym samym odgradzałyby zabudowę mieszkaniową od hałasu. Warto też przemyśleć budowę nowych tras komunikacyjnych. Projektować je tak, aby biegły w pochyleniu. Powstały wówczas wykop stanowiłby naturalny ekran akustyczny.

Eksperci namawiają też do sadzenia wysokiej zieleni izolacyjnej, której wpływ na hałas jest niewielki, ale jej obecność poprawia jakość życia mieszkańców w pobliżu dróg.

Wykonanie wszystkich postanowień jest możliwe tylko przy współpracy różnych instytucji i przedsiębiorstw. Ich finansowanie to rola zarządzających drogami i liniami kolejowymi. Realizacja przewidziana jest na lata. Niektóre postulaty uda się zrealizować w ciągu kilku lat, na inne potrzeba znacznie więcej czasu.

Przy tworzeniu Programu ochrony przed hałasem, jego autorzy korzystali ze Strategii Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020, Planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego 2030, Programu Ochrony Środowiska Województwa Pomorskiego na lata 2018-2021 z perspektywą do roku 2025 oraz powiatowych i gminnych programów ochrony środowiska. Opracowali działania dla terenów leżących poza aglomeracjami województwa pomorskiego, znajdujących się przy głównych drogach i liniach kolejowych.