WFOŚiGW w Gdańsku: Gospodarka niskoemisyjna- realizacje, plany, wizje

W tym roku odbywa się 7. Edycja Pomorskich Dni Energii. W całym województwie organizowanych jest szereg wydarzeń, konferencji i spotkań. Pracownicy Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku przygotowali konferencję „W kierunku gospodarki niskoemisyjnej – realizacje, plany, wizje”. Wzięli w niej udział pomorscy samorządowcy, przedsiębiorcy oraz doradcy energetyczni z całej Polski.

„Pomorskie Dni Energii to najważniejsze wydarzenie w branży energetycznej w regionie. W ciągu najbliższych tygodni zorganizowanych zostanie wiele konferencji, spotkań i warsztatów”  – powiedziała na rozpoczęcie spotkania Teresa Jakubowska – zastępca prezesa Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku. „Energia jest bardzo ważnym elementem naszego życia. Nie można bez niej żyć. Dowodem na to jest sierpniowa nawałnica, która przeszła nad Pomorzem. A w walce z niską emisją bardzo ważna jest edukacja społeczeństwa – stosowanie odnawialnych źródeł energii, energetyka rozproszona”.

„Pomorskie Dni Energii to cykliczne wydarzenia. Okazja, aby się wymienić poglądami i wiedzą. To dobre i owocne spotkania” dodał Ryszard Świlski – członek zarządu województwa pomorskiego.

Agnieszka Przesmycka z Departamentu Energii Odnawialnej Ministerstwa Energii przedstawiła „Koncepcję funkcjonowania klastrów energii”. Klaster energii to porozumienie zawarte pomiędzy osobami fizycznymi, prawnymi, jednostkami naukowymi, instytutami badawczymi lub jednostkami samorządu terytorialnego. Dotyczy wytwarzania, dystrybucji lub obrotu energią z odnawialnych źródeł energii. „Klastry energii przyczyniają się do poprawy bezpieczeństwa energetycznego. A najistotniejsze w nich jest wykorzystanie lokalnego potencjału. Dają lokalną niezależność energetyczną, zwiększają pewność i gwarantują ciągłość dostaw. Przyczyniają się także do rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, niwelują różnice pomiędzy miastami a terenami wiejskimi. Dają nowe miejsca pracy, aktywizują społeczeństwo ” – powiedziała Agnieszka Przesmycka. Celem klastrów energii jest właśnie poprawa lokalnego bezpieczeństwa energetycznego, ale także rozwój energetyki rozproszonej, zapewnienie efektywności ekonomicznej przyjaznej środowisku, tworzenie warunków dla najnowszych technologii.

Wacław Bilnicki – dyrektor Departamentu ds. Programu LIFE i Projektu Doradztwa Energetycznego w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – omówił Projekt Doradztwa Energetycznego. „Ogólnopolski system wsparcia doradczego dla sektora publicznego, mieszkaniowego oraz przedsiębiorstw w zakresie efektywności energetycznej oraz OZE” realizowany jest w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020.  Jego celem – jak nazwa wskazuje – jest wsparcie w przygotowaniu i wdrażaniu inwestycji w zakresie efektywności energetycznej i OZE, a także zwiększenie świadomości w zakresie rozwoju gospodarki niskoemisyjnej oraz wsparcie gmin w przygotowaniu i wdrażaniu planów gospodarki niskoemisyjnej. W Polsce wsparciem doradczym objęto 800 inwestycji, których celem jest zwiększenie efektywności energetycznej. Dotychczas doradcy energetyczni udzielili 10 000 konsultacji, 8 000 porad, zweryfikowali pozytywnie ponad 1 600 planów gospodarki niskoemisyjnej.

Doradcy energetyczni nie mają możliwości, aby na co dzień być obecnymi w każdej gminie. Rozwiązaniem jest wyszkolenie kolejnych osób na gminnych energetyków. Korzyści z ich działalności? „Wykorzystanie potencjału energetycznego gminy, obniżenie zużycia i kosztów energii, modernizacja infrastruktury energetycznej, zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego, poprawa atrakcyjności inwestycyjnej gminy” – wyliczał Wacław Bilnicki.

Zdzisław Czucha – koordynator doradców energetycznych w Wojewódzkim Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku – mówił o zadaniach i działalności w województwie pomorskim. Obecnie 113 gmin ma opracowany plan gospodarki niskoemisyjnej, ale chętnych wciąż przybywa. Planowanych jest 1 400 inwestycji na kwotę 20 mld zł.  Dzięki tym przedsięwzięciom o ponad milion ton rocznie zmniejszy się emisja dwutlenku węgla do atmosfery. Doradcy udzielili prawie 1 500 konsultacji. „Odwiedzamy wszystkie samorządy. Chcemy, aby w każdej gminie był doradca energetyczny, szczególnie na terenach wiejskich. Mądre oszczędzanie to najtańszy sposób na ograniczenie niskiej emisji” – podsumował Zdzisław Czucha.

„Województwo pomorskie jest uzależnione od zewnętrznych dostaw energii. Połowę importujemy z centralnej i południowej Polski. Wyraźnie odczuwamy brak bezpieczeństwa dostaw” – stwierdził Marcin Gregorowicz – doradca energetyczny w Wojewódzkim Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku. Omówił korzyści wynikające z  powstania klastrów energii. Podkreślił wagę bezpieczeństwa energetycznego i wykorzystania zasobów lokalnych. I jako przykład  przedstawił siedzibę WFOŚiGW w Gdańsku. Budynek zasilany jest z sieci ciepłowniczej, posiada oświetlenie ledowe oraz instalacje fotowoltaiczne o mocy 40 kW w 90% pokrywające zapotrzebowanie na energię elektryczną. „Ten budynek to doskonały przykład jak można wykorzystywać lokalne zasoby” – powiedział Marcin Gregorowicz.

Właśnie wykorzystanie lokalnych zasobów było przedmiotem prezentacji dr inż. Grzegorza Żywicy z Instytutu Maszyn Przepływowych PAN. Zaprezentował  innowacyjne turbiny wodne i wiatrowe, akumulatory ciepła i energii elektrycznej oraz chyba najciekawsze urządzenie – mikroturbinę zasilaną biomasą lub biogazem. Dzięki niewielkim rozmiarom i praktycznie bezobsługowej konstrukcji będzie mogło z powodzeniem być wykorzystywane nawet w domach jednorodzinnych, dostarczając zarówno ciepło jak i energię elektryczną.

Jakie są nowe wyzwania w energetyce? Co czeka świat? Na te pytania odpowiadał  ekspert Tadeusz Żurek. Kilka danych.

• Chiny eksploatują 12 elektrowni jądrowych, Korea Południowa – 7, Japonia – 16, Francja – 19. W Polsce  – czekamy na budowę pierwszego obiektu.
• Odnawialne źródła energii wyprodukowały w Australii energię, która zaspokaja potrzeby 70% gospodarstw domowych.
• Niemcy co roku przeznaczają 20 mld euro na wspieranie odnawialnych źródeł energii, ale pomimo to 40% energii elektrycznej wytwarzanej jest z węgla. A gospodarka niemiecka emituje do atmosfery najwięcej dwutlenku węgla w Europie.

Tadeusz Żurek przedstawił główne zagrożenia rozwoju energetyki. Zastanawiał się czy OZE i energetyka rozproszona stanowią szansę dla rozwoju energetyki?

Samochody elektryczne. Samochody przyszłości? Po świecie jeżdżą obecnie 2 mln pojazdów elektrycznych. Z roku na rok następuje wzrost ich liczby o 50%. Od 2025 roku Norwegia i Holandia, a od 2030 Niemcy planują dopuszczenie rejestracji tylko pojazdów niskoemisyjnych. „Co czwarty samochód w Norwegii to pojazd elektryczny. Rynek błyskawicznie się rozwija. Niektóre marki chcą zaprzestać produkcji aut typowo spalinowych” – przekonywał Kamil Łapiński. „Do niedawna rzeczywisty zasięg samochodów elektrycznych rzadko przekraczał 100 km. To bardzo mało. Ten model to było idealne rozwiązanie dla drugiego, trzeciego samochodu w rodzinie. Rzadko bowiem pokonujemy więcej niż 100 km dziennie” – dodał Kamil Łapiński. Obecnie wraz z rozwojem technologii zasięg ten zwiększył się nawet trzykrotnie.

Ministerstwo Rozwoju wspólnie z Ministerstwem Energii wykonało Plan Rozwoju Elektromobilności w Polsce. Zakłada on produkcję pojazdów o napędzie elektrycznym oraz rozwój infrastruktury niezbędnej dla tego typu pojazdów. Ministerstwo Energii zakłada, że do 2025 roku po polskich drogach będzie jeździć milion samochodów elektrycznych.

W kontekście tych wszystkich informacji , niezbędna była wiedza na temat szkodliwości niskiej emisji na zdrowie człowieka. O tym mówiła prof. Lidia Wolska z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. „Zanieczyszczone powietrze jest przyczyną wielu chorób: astmy oskrzelowej, rozedmy płuc, raka płuc, alergii, niewydolności oddechowej, udaru mózgu, zaburzeń rytmu serca. Przemysł nie stanowi w tym zakresie aż takiego problemu. Na modernizację stosowanych przez niego urządzeń skierowane zostały duże środki finansowe i siły intelektualne. Problemem pozostają gospodarstwa domowe” – przekonywała. Raport Światowej Organizacji Zdrowia z 2016 roku wykazuje, że 23% zgonów spowodowanych jest czynnikami środowiskowymi. „Chorobom można zapobiegać poprzez dbanie o środowisko. A co głównie przyczynia się do zanieczyszczenia powietrza? Nasze zachowania i przyzwyczajenia”- podsumowała Lidia Wolska.

Niezmiernie istotna jest jakość wykonania inwestycji energetycznych. Ale jak ją zbadać? Jak wyłapać wady i usterki? To słuchaczom wyjaśniał ekspert Marek Kitliński. Przedstawił korzyści wynikające z przeprowadzenia badań termowizyjnych nie tylko przed, ale również po działaniach termomodernizacyjnych. Omówił zagadnienie badania szczelności obiektu, które jeszcze dodatkowo pomaga diagnozować energetycznie obiekt, a przez to unikać niepotrzebnych strat.

Marek Łajkowski – ekspert z zakresu instalacji fotowoltaicznych przedstawił najważniejsze kryteria doboru i zasady montażu instalacji PV. Omówił zarówno dobre praktyki, jak i najczęściej popełniane błędy. Podkreślił znaczenie analizy rozmieszczenia paneli względem otoczenia i samych siebie (problem z zacienieniem), ich wytrzymałości na specyficzne warunki pracy (odporność na działanie soli czy amoniaku), a także wagę systemów monitorowania i analizy danych dotyczących funkcjonowania instalacji fotowoltaicznej.