WFOŚiGW w Gdańsku: Czyste jeziora kartuskie coraz bliżej!

Poprawa stanu kartuskich jezior staje się rzeczywistością. Umowa na 45 mln dofinansowania z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej została podpisana. Ograniczony zostanie dopływ zanieczyszczeń do jezior, a w wodach pojawią się szczupaki, sandacze i bolenie. Powstanie również promenada wzdłuż jeziora Klasztornego Małego, a także ścieżka rowerowa wzdłuż Strugi Klasztornej. Zgodnie z założeniami projektu za cztery lata plaże przy jeziorach zostaną otwarte.

W uroczystym podpisaniu umowy wzięli udział między innymi: poseł Piotr Müller – rzecznik prasowy rządu premiera Mateusza Morawieckiego, poseł Marcin Horała, posłanka Małgorzata Zwiercan, wojewoda pomorski Dariusz Drelich, wiceprezes NFOŚiGW Dominik Bąk oraz prezes WFOŚiGW w Gdańsku Maciej Kazienko.

Dofinansowanie pochodzi ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020, Działanie 2.5 Poprawa jakości środowiska miejskiego. Całkowity koszt projektu „Kompleksowa rekultywacja jezior kartuskich: Mielenko, Karczemne, Klasztorne Małe i Klasztorne Duże” to prawie 55 mln zł.

Swój udział w tym historycznym przedsięwzięciu ma także Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku. W 2014 roku WFOŚiGW dofinansował przygotowanie koncepcji rekultywacji jezior kartuskich, które stało się podstawą do złożenia wniosku o dofinansowanie do Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020. Zgodnie z założeniami projektu za cztery lata plaże przy jeziorach zostaną otwarte.

Program oczyszczania kartuskich jezior opracowany został we współpracy z naukowcami z Katedry Inżynierii Ochrony Wód Uniwersytetu Warmińsko – Mazurskiego. Stan kartuskich jezior jest jednym z najgorszych w Polsce. Najważniejsze zadanie jakie zostało postawione samorządowi przez naukowców to ograniczenie dopływu źródłowych zanieczyszczeń.

Jezioro Karczemne poddane zostanie rekultywacji metodą usuwania osadów dennych. Wydobyte z jeziora osady poddane zostaną obróbce. Część osadów zostanie wykorzystana rolniczo, jako materiał poprawiający strukturę gleby, bogaty we wstępnie zmineralizowane związki organiczne oraz łatwo przyswajalne związki nawozowe. Natomiast frakcja osadów wykazująca właściwości niebezpieczne, z uwagi na zawartość metali ciężkich i innych substancji, zostanie unieszkodliwiona. Czas realizacji zabiegów w tym jeziorze określony został na 2 lata. We wszystkich jeziorach wskazanych w projekcie zastosowana zostanie metoda polegająca na zmniejszeniu dostępności fosforu dla glonów i sinic (inaktywacja fosforu). Wprowadzony do jezior preparat osiądzie na dnie, tworząc barierę zapobiegającą wydzielaniu się fosforu z osadów do wody. We wszystkich akwenach przeprowadzona zostanie także biomanipulacja – zabieg, który ma na celu ukształtowanie struktury ichtiofauny, aby ograniczyć liczbę ryb żywiących się planktonem i organizmami bentosowymi (żyjącymi na dnie zbiornika). Taka przebudowa struktury gatunkowej ryb będzie sprzyjać poprawie jakości wody w jeziorze. Metodę biomanipulacyjną przyjęto za uzupełniającą w procesie rekultywacji jezior kartuskich. Przewiduje się dokonanie zarybień narybkiem rodzimych gatunków ryb drapieżnych: szczupaka, sandacza oraz bolenia, każdorazowo dobierając dawki roczne materiału zarybieniowego do wyników monitoringu ichtiofaunistycznego.

Materiał zarybieniowy pochodzić będzie z ośrodków chowu i hodowli ryb położonych w bliskim sąsiedztwie jezior kartuskich. Zarybianie przeprowadzane będzie przez specjalistów z branży rybackiej, pod stałym nadzorem ichtiologa, metodą „z łodzi”.

Wzdłuż Jeziora Klasztornego Małego powstanie promenada, a Strugi Klasztornej – ścieżka. Stworzenie ciągu pieszo – rowerowego oraz ścieżek wzdłuż Strugi Klasztornej podniesie atrakcyjność tych terenów oraz umożliwi aktywny tryb spędzania wolnego czasu. Na terenie gminnej oczyszczalni ścieków w Kartuzach rozbudowana i zmodernizowana zostanie instalacja przeróbki osadów ściekowych oraz systemu transportu ścieków. Niezbędnym działaniem towarzyszącym procesowi rekultywacji jezior będzie stały monitoring środowiskowy, prowadzony w czasie trwania projektu, związany zarówno z badaniami wód jezior oraz wód dopływów powierzchniowych do jezior i wylotów brzegowych jak i monitoring biologiczny jezior.

Pomorze to najbardziej jeziorne województwo w Polsce. Na Pomorzu jest najwięcej zbiorników wodnych w Polsce. Oczek wodnych jest 18 tysięcy. Tylko na Pojezierzu Kaszubskim jest ich 8,5 tysiąca. A jezior powyżej 1 hektara powierzchni jest ponad tysiąc. Pomorze jeziorami stoi. Projekt gminy Kartuzy to największy projekt rekultywacji jezior w Polsce. W przyszłości będzie wielokrotnie pokazywany jako przykład.