NFOŚiGW: Wielkie inwestycje w polską gospodarkę wodną

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zorganizował 19 września 2017 r. konferencję prasową pod hasłem Woda – Skarb i Zagrożenie. Wielkie inwestycje NFOŚiGW w polską gospodarkę wodną. Tematyka spotkania, w którym wzięło udział kilkudziesięciu dziennikarzy ogólnopolskich i regionalnych mediów – objęła zagadnienia wdrażania nowego Prawa wodnego oraz podsumowanie dotychczasowych działań i plany NFOŚiGW w zakresie wspierania projektów inwestycyjnych w ochronie wód i gospodarki wodnej.

Na pytania dziennikarzy odpowiadali Wiceminister Mariusz Gajda – Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Środowiska, odpowiedzialny w resorcie za problematykę wód, Przewodniczący Rady Nadzorczej NFOŚiGW – Prof. dr hab. Roman Niżnikowski, Prezes Zarządu NFOŚiGW – dr inż. Kazimierz Kujda, Z-ca Prezesa Zarządu NFOŚiGW –  dr hab. Roman Wójcik oraz Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gliwicach – Tomasz Cywiński.

Uczestnicy konferencji wysłuchali wystąpienia Wiceministra Środowiska Mariusza Gajdy, które dotyczyło m.in. zakresu zmian (z zaakcentowaniem zlewniowego zarządzania wodami) wprowadzanych ustawą z dnia 20 lipca 2017 roku Prawo wodne (Dz.U. 2017 r. poz.1566), harmonogramu i sposobu wdrażania tej ustawy, potrzeb inwestycyjnych w obszarze ochrony wód i gospodarki wodnej oraz założenia nowego systemu opłat.

Prezes Zarządu NFOŚiGW dr inż. Kazimierz Kujda przedstawił prezentację pn. Polskie doświadczenia w zakresie oczyszczania ścieków. Zawarł w niej na tle warunków Dyrektywy Rady z dnia 21 maja 1991r. dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych (91/271/EWG) informacje o Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych i jego aktualizacjach oraz o głównych celach w gospodarce osadami ściekowymi zawartych w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami. Mówca pokazał również przykłady projektów gospodarki wodno-ściekowej, które były wspierane przez NFOŚiGW.

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wspomaga projekty gospodarki wodno-ściekowej poprzez programy unijne, w ostatnich okresach planowania i programowania jako instytucja wdrażająca (IW) Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ), oraz poprzez własne programy priorytetowe. Finasowanie ze środków krajowych to w okresie lat 1989-2016: ok. 4 tys. zawartych umów, udzielone wsparcie na kwotę 12 mld zł – przy łącznej wartości projektów ponad 55 mld zł oraz usuniętym ładunku zanieczyszczeń odpowiadającym ponad 20 mln RLM (równoważnej liczbie mieszkańców). W zakresie finasowania ze środków europejskich (środki przedakcesyjne oraz POIiŚ 2007-2013) wartość projektów wyniosła 9,9 mld €, przy dofinasowaniu UE 5,4 mld € i usuniętym ładunku zanieczyszczeń 3,8 mln RLM. W POIiŚ 2014-2020 na inwestycje w tym obszarze przewidziano 1,6 mld zł Funduszu Spójności, co pozwoli to na wykonanie projektów o wartości 2,5 mld €.

W swojej prezentacji pn. Finansowanie gospodarki wodnej  Z-ca Prezesa Zarządu NFOŚiGW dr hab. Roman Wójcik przedstawił ustawowe zobowiązania Funduszu w obszarze gospodarowania wodami z zaznaczeniem tych elementów, które od stycznia 2018 r. przechodzą do Przedsiębiorstwa Wody Polskie. Określił, że przy wydatkowaniu przez Fundusz w okresie lat 1989-2015 łącznej kwoty 43,9 mld zł na realizację projektów ekologicznych przeznaczono 3,29 mld zł na gospodarkę wodną oraz 1,09 mld zł na zapobieganie klęskom żywiołowym i poważnym awariom oraz usuwanie ich skutków.

W ramach III osi POIiŚ 2007-2013 realizowano 20 projektów znajdujących się na liście Działania 3.1 – Retencjonowanie wody i zapewnienie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego. Wartość tych projektów wyniosła ponad 3 mld zł, przy dofinasowaniu ze środków UE 2,1 mld zł.

Wiceprezes przedstawił także programy priorytetowe NFOŚiGW w obszarze gospodarki wodnej (w tym program dla inwestycji w gospodarce ściekowej poza granicami kraju, w zlewni rzeki Bug) oraz założenia Działania 2.1 Adaptacja do zmian klimatu wraz z zabezpieczeniem i zwiększeniem odporności na klęski żywiołowe, w szczególności katastrofy naturalne oraz monitoring środowiska i Działania 3.1 – Retencjonowanie wody i zapewnienie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego POIiŚ 2014-2020, dla których jesteśmy instytucją wdrażającą. Przewidywane łączne dofinansowanie UE w tych działaniach wyniesie 4,5 mld €. W ostatniej części swojej wypowiedzi mówca pokazał przykłady realizacji inwestycji ze środków krajowych oraz przy udziale środków UE w ramach POIiŚ 2007-2013. Przewodniczący Rady Nadzorczej NFOŚiGW – Prof. dr hab. inż. Roman Niżnikowski w podsumowywującej wypowiedzi wskazał ilość i złożoność procedur przyznawania środków publicznych. Dotychczasowe rezultaty działania NFOŚiGW jako IW I i II Osi priorytetowych Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko w bieżącym okresie programowania (POIiŚ 2014-2020) to ogłoszenie 31 naborów, w ramach których przyjęto 1341 wniosków o dofinansowanie w trybie konkursowym oraz 110 wniosków w trybie pozakonkursowym. Zawarto 531 umów o dofinasowanie; wartość projektów, które są lub będą realizowane w oparciu o te umowy to ponad 14,3 mld zł. Zatwierdzono już 560 wniosków o płatność na kwotę prawie 900 mln zł; w obiegu, zgodnie z przyjętą procedurą, znajduje się dalsze 283 wnioski na kwotę 400 mln zł.

Fundusz nie zaniedbuje działalności informacyjno-szkoleniowej dla swoich wnioskodawców i beneficjentów. Dotychczas w 54 przeprowadzonych szkoleniach wzięło udział prawie 3 700 osób. Dziennikarzom uczestniczącym w konferencji udzielono kilku odpowiedzi na zadawane pytania i prezentowane komentarze w szczególności dotyczące implementacji Prawa wodnego oraz kierunków i sposobu finansowania inwestycji pod jego „rządami”. Konferencję, która odbyła się w ramach wyjazdu studyjnego dla dziennikarzy, prowadził Rzecznik Prasowy NFOŚiGW Sławomir Kmiecik. Trzydniowy wyjazd studyjny odbywał się pod tym samym hasłem, co konferencja. Dziennikarze odwiedzili obiekty ochrony i gospodarowania wodami, wpierane przez NFOŚiGW, na Mazowszu, Górnym i Dolnym Śląsku.