Światowy Dzień Wody. Rola WFOŚiGW w Gdańsku

Od 28 lat obchodzony jest Światowy Dzień Wody. Ma on przypominać, że prawie miliard osób na świecie nie ma dostępu do czystej wody pitnej. Choć Ziemię w 70% pokrywa woda, to tylko 3% stanowi woda słodka, która nadaje się do picia.

Wielu z nas przyzwyczaiło się do tych liczb. Nie robią już na nas wrażenia. A szkoda, bo brak wody zdatnej do picia to sytuacja bardzo realna …

Warto pomyśleć, co każdy z nas może zrobić. Czasem wystarczy prosta rzecz. Tak prosta, jak zakręcenie kurka w kranie.

Ale po kolei …

Światowy Dzień Wody obchodzony jest 22 marca, od 1993 roku. Propozycja jego ustanowienia padła rok wcześniej podczas konferencji Szczyt Ziemi w Brazylii. Zatwierdziło ją Zgromadzenie Ogólne ONZ. Warto wiedzieć, że w 1997 roku Komisja Helsińska ustanowiła 22 marca także Światowym Dniem Ochrony Bałtyku.

Dzień Wody ma przypominać, jak wielką rolę odgrywa woda i jak dużym zagrożeniem jest spadek jej zasobów. W bogatych krajach, ze względu na pozorną dostępność, często jest ona marnotrawiona. Natomiast jest luksusem w państwach ubogich, borykających się z biedą, zbrojnymi konfliktami i klęskami żywiołowymi. Polska posiada jedne z najuboższych w Europie zasobów wody, a jej zużycie stale rośnie. Średnio, w Europie, na jednego człowieka przypada 5 100 m³ rocznie, w Polsce – 1 700 m³.

Wody słodkie to około 3% wszystkich zasobów wód na Ziemi. Ich wielkość jest szacowana na 35 mln m³. Największe skupisko, w postaci lodowców i pokrywy śnieżnej, jest na Antarktydzie. Naukowcy szacują, że znajduje się tam około 61% wszystkich wód słodkich, a pozostałe lodowce i śniegi na  świecie gromadzą 9% wody. Woda z lodowców na Antarktydzie jest dla nas jednak niedostępna, a podczas topienia się lodowców spływa ona do oceanów. Drugim źródłem pod względem wielkości są wody podziemne, które kumulują około 29,6% zasobów. Rzeki, słodkie jeziora i płytkie wody podziemne stanowią zaledwie 0,4% objętości wszystkich wód słodkich.

Człowiek bez jedzenia jest w stanie przeżyć 2-3 tygodnie, bez wody 4-7 dni. Za 30 lat liczba ludności na świecie wzrośnie o 2 miliardy i wówczas zapotrzebowanie na wodę może być nawet o 30% wyższe! Warto zatem wciąż przypominać, że wodę trzeba szanować. I rozwijać poczucie odpowiedzialności za zachowanie zasobów wodnych.

Zmiana klimatu

W 2020 roku Dzień Wody obchodzony jest pod hasłem: Zmiana klimatu. Kryzysy związane z brakiem wody pogłębiają degradacja środowiska i zmiany klimatyczne.

Można ograniczyć występowanie powodzi, susz oraz zanieczyszczeń wód. Ważną rolę pełnią w tym tereny podmokłe, takie jak torfowiska. Gromadzą one ogromne ilości wody. Pełnią funkcję naturalnego zbiornika retencyjnego, zatrzymują również zanieczyszczenia z wód powierzchniowych, opadowych i podziemnych. Zachowanie równowagi w obiegu wody wymaga podejmowania działań związanych z ochroną i przywracaniem terenów podmokłych, tworzenia zielono – niebieskiej infrastruktury, sadzenia lasów, a także pozostawiania terenów zalewowych w dolinach rzek (służy to retencji i zasilaniu wód podziemnych).

Rola WFOŚiGW w Gdańsku w ochronie wód

Aby zrozumieć, jak wielką rolę odegrał WFOŚiGW w Gdańsku w ochronie wód naszego regionu należy się przenieść kilkadziesiąt lat wstecz. Jak wówczas wyglądały nasze plaże? Były zamknięte, obowiązywał zakaz kąpieli.  Pomorze było jednym z regionów klęski ekologicznej, woda w Zatoce Gdańskiej była skażona bakteriologicznie.

W 1993 roku powstał WFOŚiGW w Gdańsku i od razu przystąpił do „Programu ochrony wód Zatoki Gdańskiej i Zatoki Puckiej”. Ograniczony został spływ zanieczyszczeń do wód morskich, rozbudowywane i zmodernizowane zostały oczyszczalnie ścieków, systemy kanalizacji sanitarnej, stacje uzdatniania wody. Wspólny wysiłek lokalnych samorządów, władz województwa i pracowników Funduszu sprawił, że plaże znów zostały otwarte. Można było bez obaw wejść do wody. Obecnie bezpieczne kąpieliska uważamy za rzecz całkowicie naturalną, nie zawsze jednak tak było. I warto o tym pamiętać.

WFOŚiGW w Gdańsku od lat dofinansowuje inwestycje, których celem jest zmniejszenie ilości zanieczyszczeń odprowadzanych wraz ze ściekami do wód powierzchniowych, morskich oraz do ziemi, zgodnie z wymogami Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych (KPOŚK). Zmodernizowana została przestarzała infrastruktura wodno-ściekowa: rozbudowano systemy zbiorczej kanalizacji sanitarnej, przebudowano oczyszczalnie ścieków, a także stacje uzdatniania wody w wielu pomorskich miejscowościach.

WFOŚiGW w Gdańsku zajął się także gospodarką ściekową na terenach o zabudowie rozproszonej, zlokalizowanej poza aglomeracjami wskazanymi w KPOŚK. Wybudowane tam zostały lokalne lub przydomowe oczyszczalnie ścieków.

Fundusz wspiera również działania na rzecz retencjonowania wód powierzchniowych oraz projekty, których celem jest zwiększenie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego regionu.

WFOŚiGW w Gdańsku dba również o jakość wód pomorskich jezior, ogranicza proces ich degradacji. Przykład jeden z wielu. Gmina Kartuzy otrzymała 45 milionów złotych dofinansowania ze środków NFOŚiGW na rekultywację i oczyszczenie czterech jezior. To przełomowa chwila dla kartuskiej społeczności, która czekała na to … pół wieku. Za cztery lata z plaż przy jeziorach ponownie można będzie korzystać. Swój udział w tym historycznym przedsięwzięciu ma także Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku. W 2014 roku WFOŚiGW dofinansował przygotowanie koncepcji rekultywacji jezior kartuskich, które stało się podstawą do aplikacji o środki z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko Działanie 2.5 Poprawa jakości środowiska miejskiego.

O jeziora w naszym regionie troszczymy się szczególnie, jesteśmy bowiem najbardziej „jeziornym” województwem w Polsce. Na Pomorzu jest najwięcej zbiorników wodnych w Polsce. Oczek wodnych jest 18 tysięcy. Tylko na Pojezierzu Kaszubskim jest ich 8,5 tysiąca. A jezior powyżej 1 hektara powierzchni ponad tysiąc.

Duże skupisko jezior występuje w okolicach Wdzydz Kiszewskich. Znajduje się tu Wdzydzki Park Krajobrazowy. Ewenementem są tutejsze liczne naturalne wyspy na jeziorach. Mają one ogromne znaczenie jako siedliska i obszar lęgowy rzadkich i chronionych ptaków wodno-błotnych.

Wśród jezior charakterystycznych dla naszego regionu należy wyróżnić jeziora lobeliowe. Są ostoją reliktowych gatunków roślin: lobelii jeziornej, brzeżycy jednokwiatowej, poryblinów jeziornego i kolczastego. Jeziora lobeliowe to jedne z najczystszych akwenów.

Pomorze jeziorami stoi, dlatego zainteresowanie Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku od lat skierowane było i jest na ochronę i rekultywację jezior.

Oszczędzaj wodę z Pomorskimi!

Wodę warto oszczędzać każdego dnia. Nawet najprostsze działania, przynoszą efekt. Jak to zrobić? Skorzystaj z naszego poradnika 5 sposobów na oszczędzanie wody w domu. Bądź jak Rodzina Pomorskich!  Szanuj wodę!

Dla przypomnienia, Rodzina Pomorskich to bohater kampanii edukacyjnej „Poczuj klimat” realizowanej przez trzy lata przez WFOŚiGW w Gdańsku. Kampania poruszała problem wpływu naszych codziennych nawyków, zachowań i wyborów konsumenckich na środowisko.

Idealnie byłoby stosować tzw. wodę szarą, czyli wykorzystaną już wcześniej do kąpieli czy mycia naczyń, oczyszczoną i skierowaną z powrotem do instalacji. Nadaje się ona do celów sanitarnych, mycia podłóg, czy podlewania ogrodu. Na razie do tych zadań większość z nas używa wody pitnej!

Edukacja ekologiczna

WFOŚiGW w Gdańsku na szeroką skalę prowadzi edukację ekologiczną nie tylko w zakresie oszczędności wody, ale także ochrony gatunków cennych przyrodniczo i krajobrazowo.

Wspólną inicjatywą Funduszu i gminy Hel była Kampania Helski Cypel. Akcja przybrała formę dialogu społecznego z udziałem samorządów, środowisk naukowych, Lasów Państwowych, organów administracji państwowej i organizacji pozarządowych. Jej celem było wypracowanie koncepcji zagospodarowania i ochrony terenów końca półwyspu po jego demilitaryzacji. Wytyczone zostały szlaki komunikacyjne, zbudowane kładki dla pieszych i pomosty, zamontowane tablice informacyjno-edukacyjne, usunięte gatunki obce dla siedliska wydmowego.

Fundusz dofinansowywał też działalność Błękitnej Szkoły we Władysławowie, Zielonej Szkoły w Schodnie oraz Ośrodka Edukacji Ekologicznej w Szymbarku.

WFOŚiGW w Gdańsku od kilkunastu lat udziela dotacji na działalność Grupy Badawczej Ptaków Wodnych KULING. GBPW swoje zadania z zakresu czynnej ochrony przyrody oraz edukacji ekologicznej prowadzi na terenie rezerwatów Mewia Łacha i Ptasi Raj na Wyspie Sobieszewskiej. Mewia Łacha to jedyne miejsce w Polsce, gdzie gniazduje rybitwa czubata. W zagłębieniach na plaży i wydmach ptaki znajdują bezpieczne schronienie podczas lęgów i wędrówek, dlatego tak ważna jest ochrona tego miejsca przed zadeptaniem czy hałasem. I właśnie o to dbają aktywiści KULINGU.

Źródła:

Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska

www.poczujklimat.pl

25 lat dla ludzi i środowiska. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku 1993-2018

Jeziora województwa pomorskiego