NFOŚiGW: Odnowienie kolekcji roślinnej Ogrodu Dendrologicznego w Przelewicach dzięki dotacji z NFOŚiGW

Około 6 hektarów Ogrodu Dendrologicznego w Przelewicach (województwo zachodniopomorskie) zostanie poddanych specjalistycznym pracom modernizacyjno-rewaloryzacyjnym. Po ich przeprowadzeniu atrakcją ogrodu będą nowe kolekcje roślinne oraz oryginalne parkowe rozwiązania wodne. Pozwoli na to dotacja ze środków własnych Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w wysokości 460 tys. zł.

Dofinansowanie pokryje niemal cały koszt przedsięwzięcia, które zamknie się w kwocie nieco ponad 510 tys. zł. Udostępnione środki pochodzą z zasobów programu priorytetowego NFOŚiGW Ochrona i przywracanie różnorodności biologicznej i krajobrazowej, Część 1) Ochrona obszarów i gatunków cennych przyrodniczo. Przekazanie dotacji potwierdziła umowa podpisana w Warszawie przez Wiceprezesa Zarządu NFOŚiGW Artura Michalskiego oraz Wójta Gminy Przelewice Mieczysława Mularczyka. W uroczystości uczestniczyła także Dyrektor Ogrodu Dendrologicznego w Przelewicach Beata Osińska oraz Poseł Michał Jach.

Ogród Dendrologiczny w Przelewicach, zajmujący powierzchnię około 30 hektarów, został ukształtowany w latach 1933-1938 w wyniku przekształcenia parku krajobrazowego z końca XVIII w. Następnie w 1922 r. założono tam naturalistyczny, skalny ogród eksperymentalny w stylu japońskiego ogrodu pagórkowatego. W dzisiejszej formie ogród powstał według koncepcji ówczesnego właściciela Conrada von Borsiga – członka Towarzystwa Dendrologicznego. Wtedy to dawny park krajobrazowy przebudowali architekci, nadając mu nową formę opartą, na znacznym zróżnicowaniu poszczególnych grup roślin. Jest to obecnie jeden z najcenniejszych obiektów przyrodniczych w Polsce, w którym rośnie około 1300 gatunków i odmian roślin pochodzących z różnych kontynentów. Istniejąca kolekcja drzew i krzewów charakteryzuje się estetyką i bogactwem form plastycznych. Ogród słynie z jabłoni ozdobnych, wiśni japońskich, magnolii i różaneczników, ale także bambusów, metasekwoi, miłorzębów chińskich, kasztanów jadalnych, a zwłaszcza symbolu ogrodu – drzewa chusteczkowego (dawidia chińska), którego kwiaty przypominają setki rozwieszonych na drzewie jedwabnych chusteczek. Rośliny pochodzą m.in. z gór Japonii, wyżyn Korei i Chin, Kamczatki, Ameryki Północnej.

Park przelewicki wpisany został do rejestru zabytków w 1976 r. i jest pod opieką Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Posiada ponadto zezwolenie Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska na działalność ogrodu botanicznego.

Obszar, który zostanie objęty renowacją znajduje się w pasie granicznym ogrodu. Zubożony został z powodu wieloletnich zaniedbań pielęgnacyjnych, szczególnie w latach 1945-1975. W jego skład wchodzą pozostałości ogrodu zimozielonego z kolekcją różaneczników i roślin ozdobnych, parku o charakterze leśnym nad strumieniem oraz podmokłej łąki. Na całym terenie występuje starodrzew w wieku 100-200 lat i okazy kolekcyjne w wieku 80 lat. Przewidziane prace mają doprowadzić do odtworzenia walorów historycznych tej części ogrodu, które zostały zniszczone lub naruszone w okresie powojennym.

Głównymi celami projektu jest założenie kolekcji rodzaju Rhododendron i Hydrangea (hortensjowate) w postaci ogrodu zimozielonego, odtworzenie na powierzchni 2 hektarów łąki co najmniej 80 gatunków roślin rodzimych oraz przywrócenie prawidłowych stosunków wodnych (małej retencji w strefie zachodniego strumienia i wprowadzenie w nim uprawy rdestniczki gęstej). Warto zaznaczyć, że pas objęty modernizacją jest jedynym fragmentem ogrodu widocznym z drogi publicznej. Prace modernizacyjne będą polegały najpierw na wycince i cięciach pielęgnacyjnych drzew i krzewów, usunięciu samosiewów i nasadzeń zastępczych, niezgodnych z założeniami historycznymi. W planach jest również odtworzenie wilgotnej łąki, w tym wysiew nasion roślin łąkowych. Przewidziano także regulację stosunków wodnych przez naprawę zniszczonego systemu melioracji wodnych wraz z oczyszczeniem skarp strumienia z samosiewów i zakrzaczeń. W części parku (w ogrodzie zimozielonym) zostaną ułożone ścieżki spacerowe.

– Istotne jest to, że dzięki dotacji z NFOŚiGW będziemy mogli odtworzyć część historyczną –podkreśliła podczas uroczystości podpisania umowy Dyrektor Ogrodu Dendrologicznego w Przelewicach Beata Osińska. – Jesteśmy bowiem nie tylko ogrodem botanicznym, ale też zabytkowym. Odtworzenie ogrodu zimozielonego Conrada von Borsiga sprawi, że będzie u nas pięknie nie tylko wiosną, w okresie najintensywniejszego kwitnienia, ale także w okresie zimowym i przez cały rok. Jestem przekonana, że wielu turystów zechce do nas wracać, żeby wielokrotnie oglądać nową kompozycję i odtworzoną łąkę kwietną. Projekt jest ważny także w aspekcie edukacyjnym. Dzieci będą mogły zobaczyć jak wyglądały łąki, które zachwycały nas w dzieciństwie, jak bogata była ich bioróżnorodność.

Z kolei Wójt Gminy Przelewice Mieczysław Mularczyk zaznaczył, że bardzo docenia wsparcie finansowe NFOŚiGW dla ogrodu, który uchodzi za „perłę” gminy, powiatu pyrzyckiego i całego województwa zachodniopomorskiego. – Ten obiekt jest dla nas radością, ale również poważnym obciążeniem finansowym – przyznał Wójt. – Jesteśmy jednak zgodni, że ogród musi być pielęgnowany i rozwijany. Dofinansowanie z NFOŚiGW pozwoli wreszcie, po latach starań, odnowić i uatrakcyjnić kolekcję roślinną.

Poseł Michał Jach podczas uroczystości podpisania umowy podziękował Narodowemu Funduszowi, samorządowi Przelewic i dyrekcji ogrodu za podjęcie rewitalizacji: – To niezwykle ważne, że unikat, jakim jest Ogród Dendrologiczny w Przelewicach dostanie możliwość stworzenia jeszcze doskonalszej ekspozycji. Dotacja z NFOŚiGW pozwoli upiększyć województwo zachodniopomorskie, ale będzie też miała wpływ na rozwój gospodarczy regionu. Skorzystają zatem zarówno turyści, jak i mieszkańcy, co mnie ogromnie cieszy.