WFOŚiGW w Gdańsku: Rośliny mięsożerne na Uniwersytecie Gdańskim

Na Wydziale Biologii Uniwersytetu Gdańskiego otwarte zostało paludarium – szklany zbiornik przeznaczony do hodowli roślin bagiennych. Nazwa pochodzi od łacińskich słów „palus” (bagno) i „arium” (zamknięty zbiornik). Warunki w gdańskim paludarium są identyczne z tymi panującymi w górach stołowych w wenezuelskich lasach równikowych. Paludarium uroczyście otworzyli dziekan Wydziału Biologii UG prof. Włodzimierz Meissner oraz zastępca prezesa WFOŚiGW w Gdańsku Teresa Jakubowska. Budowa zbiornika dofinansowana została ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku.

Tepui – góry stołowe w Ameryce Południowej. To jedne z najstarszych formacji geologicznych w tej części świata, co czyni je ekologicznymi wyspami, na których występują liczne endemity – gatunki roślin lub zwierząt charakterystyczne tylko dla danego miejsca lub regionu. Mimo niewielkiej odległości od równika i wysokiego nasłonecznienia, na szczytach gór panują niskie temperatury. To także jedno z najwilgotniejszych miejsc na Ziemi. Duża ilość wody jest jednym z czynników ograniczających życie w tym środowisku, które zostało sklasyfikowane jako „deszczowa pustynia”. Bezustanne deszcze intensywnie przepłukują górskie osady i wypłukują materię organiczną oraz składniki odżywcze w niższe partie. Duża część płaskich szczytów to nagie skały, dlatego występowanie roślin w tym jałowym i niegościnnym krajobrazie ogranicza się zazwyczaj do niewielkich wąwozów i szczelin w skałach, gdzie gromadzi się trochę kwaśnego, torfowego lub piaszczystego podłoża, które umożliwia zakorzenienie się roślin – tłumaczy dr Krzysztof Banaś. W tych specyficznych warunkach i ubogich w składniki odżywcze siedliskach występuje mała różnorodność roślin, natomiast sporo jest roślin mięsożernych, a także storczyków i bromelii. Najbardziej wyjątkowe są heliamfory. Są to rośliny mięsożerne, których liście uległy przekształceniu w pionowe, rurkowate dzbanki o wysokości nawet do 50 cm. Na szczycie każdego dzbanka znajduje się specyficzny dla danego gatunku wyrostek wydzielający nektar, który służy do wabienia owadów. Ofiary są wabione także słodkim zapachem i ubarwieniem. Owad ześlizguje się do wnętrza dzbanka, gdzie tonie w wodzie. Trawieniem zajmują się żyjące tam bakterie symbiotyczne – wyjaśnia dr Krzysztof Banaś. Ze względu na niewielką dostępność siedlisk możliwych do wykorzystania, rośliny tworzą bardzo zwarte zbiorowiska, w których chronią się wzajemnie przed trudami klimatu.

Paludarium na Wydziale Biologii Uniwersytetu Gdańskiego to unikat na skalę krajową. Wcześniej rośliny przechowywane były w szklarniach, teraz udostępnione zostały szerokiej publiczności. Zapewnione im zostały specyficzne gatunki – wysoka wilgotność podłoża i powietrza, odpowiednie oświetlenie oraz nocne spadki temperatury.

Paludarium pełni rolę edukacyjną. Budynek Wydziału Biologii odwiedzany jest przez tysiące osób, które chcą poszerzyć swoją wiedzę na temat otaczającego ich świata.